Üsküdar Üniversitesi Toplumsal Hizmet Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah Karatay, çocuk eğitim konutundan yetişmiş ve cürüm ortamında büyümüş çocukların ileride suça karışma olasılıkları hakkında bilgi verdi. Prof. Dr. Karatay, Türkiye’deki çocuk eğitim konutlarında kalan suça sürüklenmiş çocukların sosyo ekonomik durumlarındaki benzerliklere işaret ederek, ailelerin eğitim seviyesinin ve sosyo ekonomik durumunun çocukların suça sürüklenmesinde kayda bedel bir faktör olduğuna işaret etti.

Türkiye’de suça sürüklenen ve karar almış çocukların kaldığı kurumlar için artık ‘ıslahevi’ kavramı yerine “çocuk eğitim evi” kullanılmaya başlandığını söz eden Karatay, “Suçlu çocuk” kavramı da artık yerini yüklü olarak ‘suça sürüklenen çocuk’ kavramına terk etmiştir. Çocuğun gelişimini şimdi tamamlamamış olması ve ceza ehliyetinin tam olmaması yani çevresel faktörlerle birlikte ya da içinde bulunduğu yapının tesiri ile suça itildiği kabul edilmektedir. Bu nedenle çocuklara özel bir yargılama ve infaz sistemi geliştirilmiştir. Çocuklara has soruşturma (çocuk polisi), yargılama (çocuk mahkemesi) ve infaz sistemi (çocuk eğitim evi) sistemin ayrılmaz bir modülü haline gelmiştir.” dedi. 

Çocuk eğitim meskenlerinde yargılama sonucunda cezası katılaşan 12-18 yaş aralığındaki çocukların kaldığını tabir eden Prof. Dr. Abdullah Karatay, “Buralarda kalan çocukların cezalandırılması ya da cezasının infazından çok; güvenlik önlemi kapsamında eğitilmeleri, meslek edinmeleri ve topluma yine kazandırılmaları hedeflenmektedir. Bu kurumlar, şimdi ergin olmayan şahıslar olarak çocukların üniversal kurallar doğrultusunda rehabilitasyonun yapılmaya çalışıldığı tesisler olarak tanımlanır.” dedi. 

Esas sorun sosyo ekonomik

Çocuk eğitim meskenlerinde kalan çocukların tamamına yakınını (%91.2’si) 15-17 yaş ortasındaki çocukların oluşturduğunu kaydeden Prof. Dr. Abdullah Karatay, “Ailelerinin geldikleri bölgeler sıralamasında birinci sıralarda %27,4 ile Güney Doğu Anadolu Bölgesi, %20 ile Marmara Bölgesi yer almaktadır. Dikkat cazibeli bir nokta, bu çocukların okuryazarlığın zayıf olduğu, düşük sosyo ekonomik kümeye mensup ailelerden gelmesidir. Örneğin bu çocukların annelerinin %35’nin okuma yazması yokken tekrar %73.4’nin anneleri rastgele bir gelir getirici işte çalışmamaktadır. Bu bilgiler Türkiye’de çocukların suça sürüklenme sebeplerinin temel olarak sosyo ekonomik üzere yapısal nedenlerle açıklanabileceğini göstermektedir.” diye konuştu. Çocukların karıştıkları kabahatlere bakıldığında da tıpkı durumun görüldüğünü belirten Karatay, “2021 yılındaki datalara nazaran, çocukların %49,8’i hırsızlık ve %17,5’nin yağma cürmünden emniyet ünitelerine getirilmiş.” dedi.  

Çocuğun kabahatle tanışmaması için “önleyici tedbirlere” tartı verilmeli 

Suça itilen ve çocuk eğitim meskenlerinde kalan çocukların, bu kurumlara girdikten sonra önemli ruhsal sorunlar yaşadıklarını söz eden Karatay, kelamlarını şöyle sürdürdü:  

“Yapılan bir araştırmada çocukların aileleri ve genel olarak gözetici sistemlerinden izole olmaları nedeniyle, çocuk eğitim konutlarındaki çocukların en az %35’inin depresyon yaşadıkları tespit edilmiştir. Ayrıyeten bu çeşit toplu kurumlarda kalan çocuklar bir mühlet sonra akran dinamikleri ile bu alt kültüre ahenk sağlamakta ve cürüm işlemeye yatkınlıklar geliştirmektedir. Tekrar yapılan araştırmalarda, ikinci defa suça karışan çocukların %71’nin daha evvel cezaevi geçmişi olduğu görülmektedir. Buradan da bu kurumların rehabilite muvaffakiyetlerinin zayıf olduğu ve temel olarak “önleyici tedbirlere” yük verilerek öncelikle çocukların hatayla tanışmamalarının sağlanmasının ehemmiyetini göstermektedir.” 

Çocuğun suça sürüklenmesi önlenebilir 

Karatay, çocukların kapalı kurumlarda ‘ikincil sosyalizasyon’ süreçlerine maruz kaldıkları için, yine suça karışmaya eğilimli gösterebildiklerini söyleyerek “Çocukların %68,6’sı hapishaneden tahliye olduktan sonraki bir yıl içinde tekrar adalet sistemi içerisine dahil olmakta ve ceza almaktadır. Bunun temel nedeni de cezaevi ya da çocuk eğitim konutu sonrası müdafaa şuralarının rehberlik, istihdam ve toplumsal yardım sisteminin yetersiz, etkisiz olmasıdır. Özel olarak da ruhsal takviye sunan bir sistem kelam konusu değildir.” dedi. 

Prof. Dr. Abdullah Karatay, çocukların suça sürüklenmesinin önlenmesi konusundaki araştırmalardan bilgi vererek kelamlarını tamamladı:  

Çocuk eğitim meskenlerinde kalan çocukların meslek edinmeleri ve eğitim hayatının içinde kalmaları için efor gösterildiğini vurgulayan Karatay, “hatta çocuklar eğitimlerine devam etme şartıyla 21 yaşına kadar da kapalı cezaevlerinde değil; özel firar tedbirleri olmayan eğitim konutlarında kalabilmektedirler.

Yapılan araştırmalar, ailenin çocuğun suça karışmasında direkt tesiri olmadığını, daha çok arkadaş ya da akran etrafının tesirli olduğunu gösteriyor. Bu durum çocuğun suça sürüklenmesinin önlenebileceğine işaret ediyor. Bilhassa çocuk takip ve rehabilitasyon üzere toplumsal hizmet müdahaleleri ile suça karışmasının önlenebileceği hususu son derece değerlidir.” dedi. 

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı