Asperger Sendromu nedir?
Kanal D de yayınlanan yeni dizi ile gündeme gelen ‘Asperger Sendromu’ pek çok ebeveyn için merak konusu oldu. Nörogelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanan; fakat zihinsel pürüz kümesine girmeyen bu sendrom, sık olarak otizmle karıştırılıyor. Çocukluk çağında başlayan toplumsal irtibat yetersizliği ve takıntılı davranış biçimleriyle kendini gösteren asperger sendromu, öteki yandan dünya bilim ve sanat tarihinde pek çok ünlü isimle birlikte anılıyor. Asperger sendromu; toplumsal bağlantıda yetersizlik, yaşıtları ile toplumsal ilgi kurmakta zorlanma, olağandışı kısıtlı ilgi alanının varlığı, ses tonunu konuşmanın akışına nazaran ayarlayamama ve tekrarlayıcı hareketler ile karakterize otizm spektrum bozukluğu içinde sınıflandırılan bir durumdur. Belirtilerinin benzerliği sebebiyle otizmle sıkça karıştırılıyor.Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk - Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Bölümü’nden, Uzm. Dr. Hamza Ayaydın, otizmle sıkça karıştırılan ‘Asperger Sendromu’ hakkında bilgiler verdi. ASPERGER SENDROMU ve OTİZM Asperger sendromu otizm spektrum bozukluğu içinde sınıflandırılan bir durumdur. Asperger sendromunun otizmden ayırt edici özellikleri ise; erken yaş periyodunda lisan gelişiminde otizmde görülen gecikme ve sapmalar olmaz, bilişsel fonksiyonları uygundur ve öz bakım hünerlerinde gecikme otizme nazaran daha hafiftir. Ayrıyeten aşikâr konu/alanlara ağır ilgilidirler. Otizmde belirtiler genelde 3 yaşa kadar olgunlaşırken, asperger sendromunda 4-6 yaşa kadar belirtiler açıkça ortaya çıkmayabilir ve hatta tanılanması 8’li yaşları bulabilir. Bu sendromun gelişmesinde etyolojisi kesin bilinmemekle birlikte genetik etkenler ön plandadır. Şayet şüphelenilen bir durum varsa hadise çocuk - ergen ruh sıhhati ve hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Asperger Sendromu’nun belirtileri nelerdir?Asperger sendromunda (AS) belirtiler 4 yaşa kadar açıkça ortaya çıkmayabilir. Bazen 6-8 yaşa kadar semptomların olgunlaşması sürebilir, o sebeple de AS tanısı almaları ortalama 8-10’lu yaşları bulabilir. Tekrar de otizm özellikleri (göz teması kurmama, duygusal karşılık verememe, tekrarlayan hareketler üzere belirtiler) erken yaş periyodunda tespit edilebilip otizm biçiminde tanılanabilir. Yaş büyüdükçe AS özellikleri olgunlaşmaya başlayınca AS tanısı konur. AS, erkeklerde kızlara oranla 5-15 kat daha sık görülür. Asperger sendromunun belirtileri aşağıdaki üzere sıralanabilir:
- Karşılıklı toplumsal etkileşimde niteliksel yetersizlikler mevcuttur. Göz teması kısıtlıdır ve ilgi alanları, etkinlikler, hislerini karşılıklı paylaşma üzere durumlarda gelişimsel seviyesine nazaran uygunsuzluk vardır. Duygusal zorluklarında teselli ve sevgi bekleyişi azdır ya da nadiren teselli ve sevgi gösterisinde bulunurlar. Memnunluklarını yahut ilgi alanlarını diğerleri ile paylaşma arayışında olmama ve diğerlerinin jest ve mimiklerine uygun reaksiyon verememe üzere durumlar mevcuttur.
- Yaşıtları ile duygusal etkileşime girmekte zorlanırlar.
- İlgi alanlarında sonluluk, birtakım objelere çok bağlanma, el-kol çırpma üzere tekrarlayıcı hareketler, eşyaları/oyuncakları emeline uygun kullanmama (koklama, dokunma gibi), çevresel değişikliklere çok reaksiyon verme (yatak örtüsün değiştirilmesi gibi) ve motor kas hünerlerinde yetersizlikler de görülebilir. Yeniden kimileri, olağan kimi seslere (havlama, elektrikli küçük konut aleti gibi) ağır reaksiyon verebilirler. Diğer bir kısım ise kendilerine dokunulmasına karşı çok hassastırlar ve yeniden birtakım olağan konut kokularına (temizlik sıvıları, parfüm gibi) çok reaksiyon verebilirler. Bazılarında ağrıya duyarsızlık sebebiyle yaralanmalara karşı tepkisizlik olabilir ya da sıcak şeylere acı hissetmeden dokunup içebilirler.