Bu proje ile spor bilimleri disiplinine ilk kez yeni bir kavram ve parametre önerilecek

Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı “Spor Bilimlerinde Yeni Bir İdman Şiddeti: Maksimal Karbondioksit Üretim Hacmi” başlıklı proje TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun bulundu.

Proje takımını tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemiz bilim insanları öncülüğünde spor bilimleri disiplinine yönelik kıymetli bilimsel araştırmalar yürütülmektedir. TÜBİTAK tarafından da desteklenen bu nitelikli çalışmalar birebir vakitte literatüre yeni kavramların ve parametrelerin kazandırılmasına da öncülük ediyor. Spor Bilimleri Fakültemiz Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı proje ile memleketler arası platformda öncelikli araştırma bahislerinden olan kardiyo-pulmoner sıhhat ve idman alanında birinci sefer bir dakikada kullanılan en yüksek karbondioksit seviyesi (VCO2maks) kavramı ortaya konacak. Yenilikçi bir bakış açısıyla spor disiplinine yönelik kıymetli bir araştırmayı gerçekleştiren bilim grubunu tebrik ediyor, muvaffakiyetlerinin devamını diliyorum” dedi.

Yürütülen bilimsel araştırma ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Bir dakikada kullanılan en yüksek oksijen seviyesi (VO2maks) aerobik güç olarak bilinir. Bu paha aerobik dayanıklılığın altın standardıdır. VO2maks; spor ve sıhhat bilimleri alanında sayısız çalışmaya husus olmuştur. Lakin maksimal karbondioksit üretim hacmi (VCO2maks) bugüne dek göz arkası edilmiş bir pahadır. Günümüze kadar yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde; VCO2maks’ın sırf 40 makalede taranabildiği görülebilir. Bu çalışmaların hiçbirinde VCO2maks’ın tesirlerine odaklanılmamıştır. İlgili çalışmaların tamamı bir VO2maks elde edebilmek için yapılan kademeli idman testlerinde açığa çıkan en yüksek CO2 üretim hacminin VCO2maks olarak rapor edildiği yayınlardır. Hâlbuki yaptığımız pilot çalışmaların sonuçlarına nazaran; VCO2maks pahası kademeli bir antrenman protokolüyle açığa çıkarılamaz. VCO2maks’ın yanlışsız bir halde ölçülebilmesi için, iştirakçilerin kademeli idman testlerinde tükendikleri idman şiddetlerinin yaklaşık yüzde 10-30 üzerindeki iş yüklerinde ve sabit bir sürat ya da güç üretim seviyesinde tekrardan tüketilmeleri gerekir. Literatür dikkatle incelendiğinde ilgili idman şiddetinin önemli bir aerobik güç ve anaerobik tolerans geliştirme potansiyeline sahip olduğu görülebilir. Lakin bu idman şiddetlerinde direkt referans alınacak bir parametre bulunmamaktadır. Münasebetiyle ilgili idmanlar planlanırken belirlenen idman şiddetleri ya VO2maks’a karşılık gelen güç çıktısı (G-VO2maks) referans alarak bu seviyenin yüzde 10-30 üzerini ya da maksimal sprint suratları referans alınarak bu seviyenin yüzde 10-20 altındaki şiddetleri kullanmaktadır. Bu durum, atletlerin idmanlarını kişisel bir kritere nazaran değil de daha belgisiz ve münasebetiyle niteliksiz bir şiddette yapmalarına neden olur. Halbuki ferdi bir VCO2maks seviyesi, bireylerin aerobik güç ve anaerobik kapasite geliştirici idman niteliklerini arttırmada değerli bir idman şiddeti olabilir. Öbür yandan bu paha, anaerobik kapasitenin değerlendirilmesinde de epey bedelli bir data sunabilir” diye konuştu.

    “Uluslararası alanda da öncelikli araştırma mevzuları ortasında yer alıyor”

Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Çalışmanın sonunda hem ülkemiz hem de milletlerarası platformda öncelikli araştırma hususlarından olan kardiyo-pulmoner sıhhat ve idman alanında birinci defa VCO2maks kavramı ortaya koyulmuş olacaktır. Bu yolla milletlerarası literatüre, bireylerin performans seviyelerini belirlemede kullanılabilecek yeni bir parametre önerilecektir. Ek olarak önerilecek bu performans parametresi, aerobik güç ve anaerobik kapasite geliştirmede direkt tesirli yeni bir idman yükü de olacaktır. Çalışmanın sonunda yaygınlaşması beklenen bir öteki çıktı, VCO2maks yükünün tesirlerini sınadığımız idman modelinin kendisidir. Bu modelin antrenman şiddetine ek olarak, modelde kullanılan yüklenme vakitleri, yüklenme- dinlenme oranları, vb. antrenman bileşenleri, idman bilimleri açısından değerli olacaktır. Son olarak projemiz milletlerarası alanda yeni tartışmaların oluşmasına ve irtibatlı araştırma projelerinin geliştirilmesine kıymetli katkılar sağlayacaktır” dedi.

Projenin amaçlarından ve çıktılarından da bahseden Prof. Dr. Özgür Özkaya, “Her iştirakçiye ilişkin ferdi bir VCO2maks seviyesi ve bu seviyeye karşılık gelen ferdî bir G-VCO2maks belirlenecek. Ferdi G-VCO2maks ve bu seviyede elde edilen VCO2maks karşılığına ilişkin güvenilirlik seviyesi saptanacak. Bu iş oranını KG, VO2maks ve IHIGH üzere öteki eşik çeşitleriyle kıyaslanacak. İş yükünde yapılacak örnek bir idman uygulamasına ilişkin fizyolojik ve metabolik akut karşılıkları tespit edilecek. Projenin son maksadı ise G-VCO2maks yükünde planlanan bir idman modelinden alınacak uzun vadeli idman tesirlerinin iştirakçiler üzerinde gerçekleştirdiği fizyolojik, metabolik ve performans iyileşmelerini ortaya çıkarmak ve bu gelişim potansiyelinin temellerini oluşturan sistemleri açıklamaktır” diye konuştu.

Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Özkaya’nın yürütücülüğünü yaptığı projede, Dokuz Eylül Üniversitesinden Hikmet Güneş ve Engin Yıldıztepe, Ege Üniversitesinden Doç. Dr. Görkem Aybars Balcı araştırmacı olarak vazife alıyor. Ayrıca Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinden    Hakan As bursiyer olarak çalışamaya dayanak veriyor.       

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı