Yüzyılın molekülü Florodeoksiglukoz, makûs huylu hücrelerin belirlenmesini sağlıyor

Küresel iklim değişikliği ve artan güç fiyatları üzere problemlerin tahlilinde kıymetli bir güç kaynağı olarak gösterilen nükleer, besin güvenliğinin sağlanması, içilebilir suya erişim, etrafın korunması ve tıp üzere pek çok alanda da kayda bedel katkılar sunuyor. Bilhassa kanserin teşhisi ve tedavisinde büyük rol oynayan nükleer teknoloji, bu istikametiyle hayat da kurtarıyor. 

Kanser dahil çeşitli hastalıkların teşhis ve tedavisi için radyofarmasötik ismi verilen az ölçüde radyoaktif maddeyi kullanan ve süratle ilerleyen bir tıp alanı olarak öne çıkan nükleer tıp, kanserli hücrelerin yanı sıra sağlıklı hücrelere de ziyan verebilen kemoterapinin tersine, olağan dokuları korurken kanser hücrelerini maksat alması bakımından büyük ehemmiyet taşıyor. 

Radyolojik görüntüleme metotları ve yapılarında radyoaktif kısım (radyonüklid) içeren farmasötik dozajlar da başta kanser olmak üzere hastalıklara erken ve gerçek teşhis koymanın ve uygun tedavinin uygulanmasının en kıymetli basamağını oluşturuyor. Bu metotların başında gelen bilgisayar tomografisi, manyetik rezonans (MR) görüntüleme ve dokularının pozitron emisyon tomografisi (PET) taramasında ise “yüzyılın molekülü” olarak isimlendirilen florodeoksiglukoz kullanılıyor. 

Damar içinde uygulanan, steril, berrak bir çözelti olan ve doğal glikoza benzeyen florodeoksiglukoz, radyoizotop florin-18 ile işaretlenmiş bir molekülü incelenen alana iletmek için kullanılıyor. Radyoizotop bedene girdikten sonra tıpkı bir el feneri üzere glikoz emiliminin fazla ağır olduğu oluşumların aydınlatılmasını sağlıyor. Kelam konusu çözelti, metabolik olarak sağlıklı hücrelerden daha etkin olan makûs huylu hücreleri işaret ediyor. 

Radyolog, hasta tomografi aygıtının içindeyken bilgisayar ekranında parlak, karanlık ve olağan alanları bu sayede görebiliyor. Bu prosedür sayesinde, çapı 4-5 mm kadar küçük olan patolojik odak noktalar tespit edilebiliyor. Kelam konusu hassas ölçüm, hastanın tedavi sonrası takip başarısı açısından da büyük değere taşıyor.

Rosatom, radyofarmasötik yelpazesini genişletiyor

Mersin’in Gülnar ilçesinde Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni inşa eden Rusya Devlet Nükleer Güç Kuruluşu Rosatom da global radyofarmasötik pazarında da isminden kelam ettiriyor. 

Rosatom’un yurt dışı yatırımlarından sorumlu şirketi Rusatom Overseas, Bolivya’nın El Alto kentinde bir Nükleer Araştırma ve Teknoloji Merkezi (NRTC) inşa ediyor. NRTC tesislerinden biri, radyoizotopları (örneğin florin-18) ve radyofarmasötikleri (örneğin florodeoksiglikoz) üretmek için tasarlanmış bir siklotron olma özelliği taşıyor.

Rusatom Overseas Lideri Evgeny Pakermanov, “Florodeoksiglukoz haklı olarak ‘yüzyılın molekülü’ olarak isimlendiriliyor. Bu husus, çoklukla bilgisayar tomografisi yahut manyetik rezonans (MR) görüntüleme ile beden organlarının ve dokularının pozitron emisyon tomografisi (PET) taramasında kullanılıyor” dedi.

Rosatom, Avrupa’nın en büyük radyofarmasötik fabrikasının inşaatına da başlandı. Bu yeni tesis, kardiyovasküler ve nörodejeneratif hastalıkların ve kanserlerin teşhis ve tedavisinde çok ilgi gören unsurların Rusya tarafından üretimini artıracak.

Fabrika, Obninsk’te yer alan ve Rosatom’un iştiraki Karpov Fizik ve Kimya Bilimsel Araştırma Enstitüsü’ne NIFHI ilişkin arazi üzerinde inşa ediliyor. Rusya’nın en büyük radyofarmasötik üreticilerinden biri olan NIFHI, çok çeşitli tanısal ve terapötik radyofarmasötikler üzerine temel araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütüyor ve radyo kimyasal üretim sistemlerini ve süreçlerini güzelleştiriyor. Yeni fabrikanın 2025 yılında işletime alınması planlanıyor. Üretim süreçleri, ilaç üretimine yönelik milletlerarası bir kalite denetim sistemi olan düzgün üretim uygulamaları (GMP) ile büsbütün uyumlu bir biçimde yürütülecek. Fabrikanın temel atma merasiminde konuşan Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev: “Dünya çapında çok sayıda inşaat işi yapıyoruz ve burada en yeterli inşaat teknolojimizi kullanacağız. Bunun da ötesinde, nükleer tıp merkezleri kurma konusunda deneyimliyiz. Örneğin geçtiğimiz yıl, Dmitry Rogachev Pediatrik Hematoloji, Onkoloji ve İmmünoloji Merkezi’nde bu türlü bir tesis inşa ettik” dedi.

Rosatom, 21 üretim çizgisine sahip olan fabrikada, onlarca yeni radyofarmasötik ve faal farmasötik husus üretilmesini planlıyor. Bunlar ortasında bilinen ve çok istek gören iyot-131, samaryum-153 ve molibden-99 üzere izotopları içeren yer alıyor. Fabrikada ayrıyeten, lütesyum-177, aktinyum-225, radyum-223 ve öteki izotoplara dayalı etkin radyofarmasötik unsurlar ve ilaçlar da üretilecek.

Rus nükleer şirketi, dünyada lütesyum-177 için kaynak materyal olarak kullanılan iterbiyum-176 ve lütesyum-176 izotoplarının ticari üretimini başlatan birinci şirketler ortasında yer alıyor. Bununla bir arada şirket çalışanları, lütesyum-177 için bir dizi üretim sistemi geliştiriyor ve bunları hayata geçiriyor. Ameliyat edilmesi mümkün olmayan tümör ve metastazların tedavisine yönelik gelişmiş, maksatlı radyofarmasötiklerin birçoklarında bu izotop bulunuyor. Lütesyum-177 şu anda Rosatom’a bağlı iki kuruluş tarafından elde ediliyor. Global manada, bu izotopu içeren radyofarmasötiklerin yaklaşık yüzde 30’u, Rus menşeli ham unsurlardan üretiliyor. Aktinyum-225 ise, tıpkı lütesyum-177 üzere, prostat kanseri gibisi, ameliyat edilemeyen metastatik kanserlerin tedavisi için en çok umut veren bir öteki izotop olarak kabul ediliyor.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı